Ο νέος πόλεμος της Κριμαίας Που και γιατί χρειάζεται να προσεχθεί η όδευση του αγωγού South Stream
Του πρώην Βουλευτή Έβρου Χρήστου Κηπουρού
Οφείλω μια μεγάλη χάρη στο δίδυμο των Σημίτη και Παπανδρέου. Με ενέπνευσαν με τη στάση τους να γράψω όχι ένα αλλά δύο πολιτικά βιβλία για τους αγωγούς. Το πρώτο, είναι συμβατικό. Έχει ως τίτλο «Αγώνας για τη γεωοικονομική Δημοκρατία». Το δεύτερο, ηλεκτρονικό, με τίτλο «Σημειώσεις Πολιτικής Γεωοικονομίας». Αφορμή, ο κατ΄ ευφημισμό ονομασθείς Ελληνοτουρκικός αγωγός Προύσας {Καρατζαμπέυ}-Κομοτηνής {1} αφού το φυσικό αέριο που θα καταναλώνουμε ως χώρα, συμφωνήθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση να το πληρώνουμε στην Άγκυρα, αντί βέβαια για το Μπακού, μια και λέγεται ότι είναι Αζέρικο. Πριν λοιπόν από όλα απεκάλυπτα αυτό που οι πρώην απέκρυπταν επιμελώς. Και που το έκαναν, με την αμέριστη συνδρομή των Μέσων. Από τα ενεργειακά ρεπορτάζ έως τα πολιτικά. Δηλαδή τα λογοκριτικά.
Κάτι το οποίο ενέτεινε το ενδιαφέρον μου να επεκταθώ, ψάχνοντας την ευρύτερη γεωοικονομική χωροταξία ολόκληρης της Ευρασίας. Προϊόν αυτής της προσπάθειας ήταν μεταξύ άλλων, ο Εύξεινος Αγωγός. Μια μελέτη του 2003 που με μεγάλη χαρά, οφείλω να ομολογήσω, είδα μετά από τρία τέσσερα χρόνια, να αρχίζει να συζητιέται ως North και South Stream. Αναδημοσιεύω μάλιστα με την ευκαιρία του σημερινού σημειώματος το χάρτη που είχα κάνει τότε, και βρίσκεται έκτοτε στην ηλεκτρονική σελίδα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης {2}. Ευτυχώς, γιατί οι διανοητικές ληστείες στην Ελλάδα, δίνουν και παίρνουν.
Δεν διεκδικώ δάφνες ή αξιώματα. Και την όρεξή μου από τη Βουβή Βουλή την πήρα. Η χαρά είναι αλλού. Βρίσκεται στην αρμονική σχέση των επεξεργασμένων σκέψεων και των συναισθημάτων που μόνο αυτή οδηγεί στην παραγωγή. Και βρίσκεται επίσης στο πολιτικό και στο ηθικό δικαίωμα να μιλώ. Αυτό άλλωστε και έκανα πάντοτε. Ένας λόγος περισσότερο τώρα, που οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν τις προτάσεις μου. Μπορώ λοιπόν αλλά και οφείλω να επισημάνω άλλη μια φορά, το κενό που υπάρχει στο σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Γιατί σε πολλούς χάρτες που δημοσιοποιούνται, φαίνεται να παρακάμπτεται η Θράκη. Κάτι που στην ουσία, τη θέτει υπό την τουρκική ενεργειακή ομπρέλα. Καθόσον τα 750 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου που συμφώνησε επί Σημίτη να αγοράζει η Ελλάδα από την Τουρκία, διαμέσου του αγωγού Προύσας Κομοτηνής, χρησιμοποιούνται από το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, που βρίσκεται στην Κομοτηνή! Οπότε, οι όποιοι συνειρμοί και συμβολισμοί δεν έχουν την ανάγκη ιδιαίτερης φαντασίας. Τα γεγονότα είναι ομιλητικότατα.
Αυτό λοιπόν που οφείλει η κυβέρνηση με το σχέδιο του South Stream είναι να μην παρακαμφτεί η Θράκη. Ιδίως σήμερα που μετά από σιωπή τεσσάρων και πλέον ετών, ο Καραμανλής επέλεξε να μιλήσει για πρώτη φορά περί εισαγωγής φυσικού αερίου από την Τουρκία. Ίσως για να πέσει στα μαλακά το θέμα, εν μέσω της ευφορίας για την υπογραφείσα ενεργειακή συμφωνία του αγωγού South Stream. Ίσως και λόγω τύψεων από τα πρόσφατα εγκαίνια του αγωγού Προύσας Κομοτηνής, στους Κήπους, όπου έχανε τα λόγια του, δίπλα στον ακτινοβολούντα ικανοποίηση Erdogan.
Γιατί έστω τότε, όφειλε ο Έλληνας πρωθυπουργός να πει: «Ναι στον αγωγό Κασπίας Ευρώπης, τον I.T.G.I , ναι και στο τμήμα Προύσας Κομοτηνής αλλά η Τουρκία όπως η Ελλάδα να αποτελέσουμε χώρες διέλευσης. Transit Countries. Και όσες ποσότητες αερίου χρειαστούμε για την ελληνική κατανάλωση να τις προμηθευόμαστε από τις παραγωγούς χώρες, καταβάλλοντας απλά επιπλέον τέλη διέλευσης». Και όχι βέβαια να κινείται η Ελλάδα επί της πεπατημένης των πρώην και να επεκτείνει την εξάρτηση της από την Τουρκία και προς άλλες ενεργειακές μορφές, όπως η ηλεκτρική ενέργεια. Και μάλιστα να βαφτίζονται όλα αυτά διασυνδέσεις. Με άλλα λόγια, Γεωοικονομική Δημοκρατία αντί γεωοικονομικού κεμαλισμού, μετά των ομώνυμων εξαρτήσεων, που αυτός σχεδιασμένα προωθεί, αρχίζοντας από την στρόφιγγα στην Προύσα, και το κατά το δοκούν άνοιγμα και κλείσιμό της.
Αυτά και άλλα πολλά γράφω στα βιβλία μου και στα άρθρα. Αυτή όμως τη στιγμή με ενδιαφέρει άλλο. Το όλο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις συζητήσεις των μεικτών εξ ειδικών επιστημόνων επιτροπών για το South Stream. Εκεί, όπου οφείλουμε ως χώρα να θέσουμε τα υπέρ της όδευσης Βάρνας-Αλεξανδρούπολης πλεονεκτήματα. Αυτό διότι επί ικανό τμήμα, από το ύψος δηλαδή του Burgas έως την Αλεξανδρούπολη, ο αγωγός του φυσικού αερίου, όσο και ο ομώνυμος πετρελαιαγωγός -ανεξάρτητα αν εγώ δεν είμαι θιασώτης του- θα τρέχουν παράλληλα, ο ένας δίπλα στον άλλο. Οπότε και η Θράκη θα διατρέχεται από τον αγωγό South Stream αλλά και τα κόστη του θα είναι μικρότερα.
Εκείθεν, παράλληλα με την οδική Εγνατία, από τον Έβρο έως τη Θεσπρωτία, μπορεί πολύ πιο εύκολα και με μικρότερο επίσης κόστος να κτισθεί η Ενεργειακή Εγνατία. Από τη μια ο I.T.G.I. και από την άλλη ο South Stream {Εικόνα. 1}. Στη συνέχεια, από τα παράλια της Ηπείρου έως τις απέναντι ακτές της Ιταλίας, θα ακολουθήσουν οι υποβρύχιες ζεύξεις. Τι πιο λογικό άλλωστε και πιο συμφέρον από το να προταθεί αλλά και να κτισθεί όλο αυτό το σύστημα. Η μητέρα Εγνατία με τους δύο αγωγούς γιους, που θα λείπει μόνο το ζευγάρι της. Ο ομώνυμος ηλεκτρικός σιδηρόδρομος. Επίσης και κάποιες νεότερες τεχνολογικά συγγενείς, όπως η Νουμερική Εγνατία.
Τώρα θα πρέπει να καταλαβαίνουν όσοι μας προπηλάκιζαν και μας διέγραφαν, όταν τη δεκαετία του ΄90, κάναμε αγώνα για την Εγνατία οδό. Και που τον συνεχίζουμε, μέσα από την ενεργειακή, αλλά και τις υπόλοιπες εκδοχές. Δεν περίμενα βέβαια από τους παλιούς μου συντρόφους να μιλήσουν ή να γράψουν κάτι σχετικό με όλα αυτά. Πότε μήπως έγραψαν; Κρίμα που είχαν και αξιωματούχους που διετέλεσαν επίτροποι στην Ε.Ε. και δη στην ενέργεια. Γιατί και που έβγαλαν εκπροσώπους να σχολιάσουν τα της Μόσχας, με τα όσα είπαν, ότι δηλαδή δεν υπάρχει ακόμη μια ολοκληρωμένη εικόνα κλπ., έδειξαν ότι δεν είχαν να πουν τίποτε. Άλλωστε και τι να έλεγαν; Ότι ο αγωγός φυσικού αερίου Προύσας Κομοτηνής που τόσο προπαγάνδισαν, αποδείχθηκε τελικά ότι ήταν περισσότερο ένα τουρκικό σχέδιο παρά Αμερικανικό; Ότι, όπως έγινε ήταν σε κάθε περίπτωση, ένα εξωελλαδικό σχέδιο; Ή ότι υπέγραψαν την αγορά από ένα κράτος-μεσάζοντα αντί να ζητήσουν, όπως θα όφειλαν, από την Τουρκία να αποτελέσει Transit Country και όχι προαγωγό. Τουρκιστί, Davaci. Ή να εγκαλέσουν σήμερα την κυβέρνηση γιατί δεν θέτει θέμα για την παράκαμψη της Θράκης από τον South Stream;
Τέλος, υπάρχει ένας ακόμη λόγος για τη διαμέσου της Θράκης διέλευση. Σχετίζεται με τη Γεωοικονομία και τη Γεωιστορία της ευρύτερης περιοχής κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, που απετέλεσαν μετά από τον Κριμαϊκό πόλεμο την αιτία ίδρυσης από Ρώσους μηχανικούς της Αλεξανδρούπολης. Η οποία αν είχε κτισθεί από πριν και είχε αποκτηθεί η δια αυτής προσπέλαση στο Αιγαίο, σαφώς και θα ήταν διαφορετική η έκβαση του πολέμου. Ας μην επεκταθώ και στην προ αρκετών δεκαετιών Ρωσική πρόταση για τη διάνοιξη διώρυγας στη Θρακική ξηρά. Ενός θαλάσσιου By pass των Δαρδανελίων. Ο Έλληνας πρωθυπουργός μπορούσε να τα υπενθυμίσει όλα αυτά. Θα κέρδιζε η ίδια η Γεωοικονομική Δημοκρατία. Και η Ρωσία αλλά και η Ελλάδα. Θέλω να πω δηλαδή ότι ο νέος πόλεμος της Κριμαίας που ήδη άρχισε, μπορεί να μην έχει την έκβαση του προηγούμενου. Άλλο Αλεξανδρούπολη, άλλο Σεβαστούπολη. Τρόποι και διπλωματικοί κανόνες για να εκφραστούν όλα αυτά, υπάρχουν. Και μάλιστα αποτελεσματικά. Και όχι μόνο να εκφραστούν αλλά και να εφαρμοστούν επιτυχώς, γιατί και οι άλλες πλευρές, δεν πρόκειται να καθίσουν με σταυρωμένα τα χέρια.
Δεν διεκδικώ δάφνες ή αξιώματα. Και την όρεξή μου από τη Βουβή Βουλή την πήρα. Η χαρά είναι αλλού. Βρίσκεται στην αρμονική σχέση των επεξεργασμένων σκέψεων και των συναισθημάτων που μόνο αυτή οδηγεί στην παραγωγή. Και βρίσκεται επίσης στο πολιτικό και στο ηθικό δικαίωμα να μιλώ. Αυτό άλλωστε και έκανα πάντοτε. Ένας λόγος περισσότερο τώρα, που οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν τις προτάσεις μου. Μπορώ λοιπόν αλλά και οφείλω να επισημάνω άλλη μια φορά, το κενό που υπάρχει στο σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Γιατί σε πολλούς χάρτες που δημοσιοποιούνται, φαίνεται να παρακάμπτεται η Θράκη. Κάτι που στην ουσία, τη θέτει υπό την τουρκική ενεργειακή ομπρέλα. Καθόσον τα 750 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου που συμφώνησε επί Σημίτη να αγοράζει η Ελλάδα από την Τουρκία, διαμέσου του αγωγού Προύσας Κομοτηνής, χρησιμοποιούνται από το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, που βρίσκεται στην Κομοτηνή! Οπότε, οι όποιοι συνειρμοί και συμβολισμοί δεν έχουν την ανάγκη ιδιαίτερης φαντασίας. Τα γεγονότα είναι ομιλητικότατα.
Αυτό λοιπόν που οφείλει η κυβέρνηση με το σχέδιο του South Stream είναι να μην παρακαμφτεί η Θράκη. Ιδίως σήμερα που μετά από σιωπή τεσσάρων και πλέον ετών, ο Καραμανλής επέλεξε να μιλήσει για πρώτη φορά περί εισαγωγής φυσικού αερίου από την Τουρκία. Ίσως για να πέσει στα μαλακά το θέμα, εν μέσω της ευφορίας για την υπογραφείσα ενεργειακή συμφωνία του αγωγού South Stream. Ίσως και λόγω τύψεων από τα πρόσφατα εγκαίνια του αγωγού Προύσας Κομοτηνής, στους Κήπους, όπου έχανε τα λόγια του, δίπλα στον ακτινοβολούντα ικανοποίηση Erdogan.
Γιατί έστω τότε, όφειλε ο Έλληνας πρωθυπουργός να πει: «Ναι στον αγωγό Κασπίας Ευρώπης, τον I.T.G.I , ναι και στο τμήμα Προύσας Κομοτηνής αλλά η Τουρκία όπως η Ελλάδα να αποτελέσουμε χώρες διέλευσης. Transit Countries. Και όσες ποσότητες αερίου χρειαστούμε για την ελληνική κατανάλωση να τις προμηθευόμαστε από τις παραγωγούς χώρες, καταβάλλοντας απλά επιπλέον τέλη διέλευσης». Και όχι βέβαια να κινείται η Ελλάδα επί της πεπατημένης των πρώην και να επεκτείνει την εξάρτηση της από την Τουρκία και προς άλλες ενεργειακές μορφές, όπως η ηλεκτρική ενέργεια. Και μάλιστα να βαφτίζονται όλα αυτά διασυνδέσεις. Με άλλα λόγια, Γεωοικονομική Δημοκρατία αντί γεωοικονομικού κεμαλισμού, μετά των ομώνυμων εξαρτήσεων, που αυτός σχεδιασμένα προωθεί, αρχίζοντας από την στρόφιγγα στην Προύσα, και το κατά το δοκούν άνοιγμα και κλείσιμό της.
Αυτά και άλλα πολλά γράφω στα βιβλία μου και στα άρθρα. Αυτή όμως τη στιγμή με ενδιαφέρει άλλο. Το όλο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις συζητήσεις των μεικτών εξ ειδικών επιστημόνων επιτροπών για το South Stream. Εκεί, όπου οφείλουμε ως χώρα να θέσουμε τα υπέρ της όδευσης Βάρνας-Αλεξανδρούπολης πλεονεκτήματα. Αυτό διότι επί ικανό τμήμα, από το ύψος δηλαδή του Burgas έως την Αλεξανδρούπολη, ο αγωγός του φυσικού αερίου, όσο και ο ομώνυμος πετρελαιαγωγός -ανεξάρτητα αν εγώ δεν είμαι θιασώτης του- θα τρέχουν παράλληλα, ο ένας δίπλα στον άλλο. Οπότε και η Θράκη θα διατρέχεται από τον αγωγό South Stream αλλά και τα κόστη του θα είναι μικρότερα.
Εκείθεν, παράλληλα με την οδική Εγνατία, από τον Έβρο έως τη Θεσπρωτία, μπορεί πολύ πιο εύκολα και με μικρότερο επίσης κόστος να κτισθεί η Ενεργειακή Εγνατία. Από τη μια ο I.T.G.I. και από την άλλη ο South Stream {Εικόνα. 1}. Στη συνέχεια, από τα παράλια της Ηπείρου έως τις απέναντι ακτές της Ιταλίας, θα ακολουθήσουν οι υποβρύχιες ζεύξεις. Τι πιο λογικό άλλωστε και πιο συμφέρον από το να προταθεί αλλά και να κτισθεί όλο αυτό το σύστημα. Η μητέρα Εγνατία με τους δύο αγωγούς γιους, που θα λείπει μόνο το ζευγάρι της. Ο ομώνυμος ηλεκτρικός σιδηρόδρομος. Επίσης και κάποιες νεότερες τεχνολογικά συγγενείς, όπως η Νουμερική Εγνατία.
Τώρα θα πρέπει να καταλαβαίνουν όσοι μας προπηλάκιζαν και μας διέγραφαν, όταν τη δεκαετία του ΄90, κάναμε αγώνα για την Εγνατία οδό. Και που τον συνεχίζουμε, μέσα από την ενεργειακή, αλλά και τις υπόλοιπες εκδοχές. Δεν περίμενα βέβαια από τους παλιούς μου συντρόφους να μιλήσουν ή να γράψουν κάτι σχετικό με όλα αυτά. Πότε μήπως έγραψαν; Κρίμα που είχαν και αξιωματούχους που διετέλεσαν επίτροποι στην Ε.Ε. και δη στην ενέργεια. Γιατί και που έβγαλαν εκπροσώπους να σχολιάσουν τα της Μόσχας, με τα όσα είπαν, ότι δηλαδή δεν υπάρχει ακόμη μια ολοκληρωμένη εικόνα κλπ., έδειξαν ότι δεν είχαν να πουν τίποτε. Άλλωστε και τι να έλεγαν; Ότι ο αγωγός φυσικού αερίου Προύσας Κομοτηνής που τόσο προπαγάνδισαν, αποδείχθηκε τελικά ότι ήταν περισσότερο ένα τουρκικό σχέδιο παρά Αμερικανικό; Ότι, όπως έγινε ήταν σε κάθε περίπτωση, ένα εξωελλαδικό σχέδιο; Ή ότι υπέγραψαν την αγορά από ένα κράτος-μεσάζοντα αντί να ζητήσουν, όπως θα όφειλαν, από την Τουρκία να αποτελέσει Transit Country και όχι προαγωγό. Τουρκιστί, Davaci. Ή να εγκαλέσουν σήμερα την κυβέρνηση γιατί δεν θέτει θέμα για την παράκαμψη της Θράκης από τον South Stream;
Τέλος, υπάρχει ένας ακόμη λόγος για τη διαμέσου της Θράκης διέλευση. Σχετίζεται με τη Γεωοικονομία και τη Γεωιστορία της ευρύτερης περιοχής κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, που απετέλεσαν μετά από τον Κριμαϊκό πόλεμο την αιτία ίδρυσης από Ρώσους μηχανικούς της Αλεξανδρούπολης. Η οποία αν είχε κτισθεί από πριν και είχε αποκτηθεί η δια αυτής προσπέλαση στο Αιγαίο, σαφώς και θα ήταν διαφορετική η έκβαση του πολέμου. Ας μην επεκταθώ και στην προ αρκετών δεκαετιών Ρωσική πρόταση για τη διάνοιξη διώρυγας στη Θρακική ξηρά. Ενός θαλάσσιου By pass των Δαρδανελίων. Ο Έλληνας πρωθυπουργός μπορούσε να τα υπενθυμίσει όλα αυτά. Θα κέρδιζε η ίδια η Γεωοικονομική Δημοκρατία. Και η Ρωσία αλλά και η Ελλάδα. Θέλω να πω δηλαδή ότι ο νέος πόλεμος της Κριμαίας που ήδη άρχισε, μπορεί να μην έχει την έκβαση του προηγούμενου. Άλλο Αλεξανδρούπολη, άλλο Σεβαστούπολη. Τρόποι και διπλωματικοί κανόνες για να εκφραστούν όλα αυτά, υπάρχουν. Και μάλιστα αποτελεσματικά. Και όχι μόνο να εκφραστούν αλλά και να εφαρμοστούν επιτυχώς, γιατί και οι άλλες πλευρές, δεν πρόκειται να καθίσουν με σταυρωμένα τα χέρια.
__________
Σημείωση {1}, Χρ. Κηπουρός, Νέος γύρος στη μάχη του Φυσικού αερίου, βλ. εφημερίδα Επενδυτής, 18 & 19 Αυγούστου 2001. Επίσης του ίδιου, Αγώνας για τη Γεωοικονομική Δημοκρατία, Εκδόσεις Γόρδιος, Αθήνα 2002. Βλ. επίσης την εικόνα 1.
Σημείωση {2}, ο. π. Σημειώσεις πολιτικής γεωοικονομίας, βλ. ιστοσελίδα Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ΔΠΘ, http://alex.eled.duth.gr/kipouros/ Επίσης βλ. «Αγωγοί, παραγωγοί και προαγωγοί στην Ευρασία», εφ. Επενδυτής, 25 Αυγ. 2007. βλ. επίσης την εικόνα 2.
No comments:
Post a Comment